Jakie są przyczyny utraty elastyczności skóry ciała. Jak sobie radzić z utratą jędrności w warunkach domowych?

Jednym z najważniejszych wyznaczników młodego wyglądu skóry jest jej sprężystość. Gdy skóra traci tę właściwość, dochodzi do jej wiotczenia, co skutkuje pogorszeniem kształtu sylwetki, a także zwiększoną skłonnością do powstawania zmarszczek i rozstępów. Zamiast skupiać się wyłącznie na łagodzeniu widocznych objawów, warto przyjrzeć się głębiej – istotne jest zrozumienie procesów biologicznych odpowiedzialnych za osłabienie struktury skóry.

Niniejszy artykuł prezentuje przegląd mechanizmów prowadzących do spadku elastyczności oraz opisuje dostępne metody pielęgnacji domowej, które mogą wspomagać spowolnienie tych niekorzystnych zmian.

Biochemiczne mechanizmy utraty elastyczności skóry - dlaczego skóra traci jędrność? 

Spójność skóry oraz jej umiejętność zachowania właściwego napięcia są efektem złożonej współpracy między białkami budulcowymi, glikoproteinami i elementami macierzy pozakomórkowej (ECM – extracellular matrix). Z wiekiem oraz pod wpływem czynników zewnętrznych i zmian metabolicznych ta delikatna równowaga ulega zaburzeniu. Fibroblasty, czyli komórki odpowiedzialne za wytwarzanie składników ECM, z biegiem lat tracą swoją wydajność, co skutkuje osłabieniem funkcji podporowych skóry i stopniową utratą jej właściwości mechanicznych.

Kolagen

Kolagen, będący głównym składnikiem suchej masy skóry (ponad 80%), pełni ważną funkcję w utrzymaniu jej trwałości oraz integralności strukturalnej. W skórze dominuje kolagen typu I, lecz istotne znaczenie mają również kolagen typu III – typowy dla młodej skóry – oraz kolagen typu IV, zlokalizowany w warstwie podstawnej naskórka. Wraz z upływem lat dochodzi do spadku tempa produkcji kolagenu i równoczesnego wzrostu jego degradacji, czego główną przyczyną jest aktywność metaloproteinaz macierzy zewnątrzkomórkowej (MMP). Enzymy te są aktywowane m.in. przez promieniowanie UV, zanieczyszczenia powietrza i przewlekłe stany zapalne, co prowadzi do rozpadu kolagenowej siatki oraz zakłócenia równowagi między jej odbudową a rozpadem. Ponadto nadmiar glukozy w organizmie inicjuje proces glikacji, który powoduje usztywnienie włókien kolagenowych, ograniczając ich elastyczność i obniżając ich funkcjonalność.

Elastyna

Elastyna to wyjątkowe białko, które nadaje skórze zdolność do rozciągania się i powrotu do swojego pierwotnego kształtu. W przeciwieństwie do kolagenu, jej produkcja zachodzi w wolniejszym tempie, a zdolność organizmu do odbudowy włókien elastynowych jest ograniczona. Z wiekiem zmniejsza się aktywność enzymów biorących udział w jej wytwarzaniu, podczas gdy enzymy rozkładające elastynę – elastazy – wykazują coraz większą aktywność. Skutkuje to rozpadaniem się struktury skóry i obniżeniem jej sprężystości. Co więcej, stres oksydacyjny przyczynia się do pogłębienia tych niekorzystnych zmian – reaktywne formy tlenu wywołują reakcje prowadzące do uszkodzenia białek strukturalnych oraz nasilenia stanów zapalnych w tkankach skórnych.

Kwas hialuronowy

Kwas hialuronowy, zaliczany do glikozaminoglikanów (GAG), odgrywa istotną rolę w nawilżeniu skóry, wpływa na jej objętość i elastyczność. Obecny w macierzy pozakomórkowej, wspiera utrzymanie odpowiedniego napięcia skóry i chroni ją przed utratą jędrności. Jednak z upływem lat oraz pod wpływem czynników środowiskowych jego produkcja maleje, a zdolność do wiązania wody ulega osłabieniu. Niedobór tego składnika skutkuje przesuszeniem skóry, zwiększoną sztywnością oraz zaburzeniem funkcji bariery ochronnej naskórka, co sprzyja przyspieszeniu procesu starzenia się skóry.

Poza najważniejszymi komponentami macierzy pozakomórkowej ważną funkcję pełni także fibronektyna – glikoproteina, która odpowiada za przyczepność komórek oraz prawidłowe uporządkowanie struktury ECM. Gdy jej aktywność zostaje zakłócona, zdolność skóry do regeneracji zostaje utracona, a spójność komórkowa zostaje osłabiona.

Rola NAD+ w procesie utraty jędrności skóry

Jednym z istotnych czynników warunkujących jędrność i elastyczność skóry jest obecność NAD+ (dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego), którego stężenie w organizmie zmniejsza się wraz z wiekiem. Spadek jego poziomu wiąże się z zaburzeniem funkcjonowania komórek i przyspieszoną degradacją struktur skórnych.

NAD+ pełni funkcję koenzymu niezbędnego dla sirtuin – enzymów odpowiedzialnych za regulację procesów związanych ze starzeniem się komórek. Jego działanie obejmuje m.in. wspieranie metabolizmu fibroblastów, co skutkuje zwiększoną produkcją kolagenu i elastyny. Dodatkowo, NAD+ reguluje aktywność enzymów antyoksydacyjnych i wspomaga odnowę mitochondriów, co sprzyja poprawie funkcji komórkowych oraz spowalnia procesy starzenia skóry.

Ze względu na dużą cząsteczkę, NAD+ rzadko pojawia się w kosmetykach jako bezpośredni składnik – jego przenikanie przez barierę naskórkową jest ograniczone. W praktyce częściej wykorzystuje się jego prekursory, które łatwiej wchłaniają się i mogą zostać przekształcone w NAD+ bezpośrednio w komórkach warstw skóry.

Składniki aktywne wspierające poziom NAD+ w skórze

Aby wspomóc naturalne procesy odnowy skóry, zaleca się stosowanie składników aktywnych, które mogą zwiększać produkcję NAD+, chronić go przed rozkładem oraz wykazywać właściwości antyoksydacyjne, zabezpieczając włókna podporowe przed degradacją:

• Niacynamid (witamina B3) – pełni funkcję prekursora w tzw. szlaku ratunkowym NAD+ (salvage pathway), umożliwiającym jego ponowną syntezę z pochodnych nikotynamidu. Poprzez zwiększenie zasobów NAD+ w komórkach skóry, wspiera procesy metaboliczne, naprawę materiału genetycznego oraz aktywację enzymów sirtuinowych.

• Acetylometionina – to aminokwas biorący udział w tworzeniu S-adenozylometioniny (SAMe), który stanowi główne źródło grup metylowych niezbędnych do metylacji nikotynamidu i jego przekształcenia w cyklu NAD+.

• Koenzym Q10 – choć nie podnosi bezpośrednio poziomu NAD⁺, wpływa korzystnie na jego efektywne wykorzystanie i zabezpieczenie przed stresem oksydacyjnym. Poprzez wspieranie prawidłowego działania mitochondriów, hamuje nadmierne zużycie NAD+ przez enzymy takie jak CD38 i PARP, aktywowane w wyniku stresu oksydacyjnego.

• Kofeina – działa pośrednio na wzrost NAD+ poprzez aktywację AMPK (AMP-kinazy), która ogranicza aktywność enzymu CD38 odpowiedzialnego za rozkład NAD+. Ponadto kofeina usprawnia transport NAD+ i innych metabolitów w obrębie komórek skóry, wzmacniając ich zdolność do regeneracji.

• Glutation – to jeden z najsilniejszych endogennych przeciwutleniaczy. Hamuje aktywność enzymu PARP (poli-ADP-rybozopolimerazy), który intensywnie zużywa NAD⁺ w odpowiedzi na uszkodzenia DNA, tym samym chroniąc jego zasoby.

Kompleksowe podejście do ujędrniającej pielęgnacji domowej 

Domowa pielęgnacja stanowi istotne uzupełnienie profesjonalnych terapii kosmetologicznych, choć nie jest w stanie całkowicie ich zastąpić. Wprowadzanie do codziennej rutyny odpowiednich składników aktywnych pozwala na utrwalenie rezultatów uzyskanych podczas zabiegów gabinetowych, a także wspiera ogólną kondycję skóry oraz jej zdolność do regeneracji.

Dbałość o sprężystość skóry powinna uwzględniać zarówno właściwie dobraną pielęgnację, jak i działania wpływające na metabolizm fibroblastów. Regularne stosowanie preparatów zawierających wspomniane wcześniej substancje pozwala utrzymać prawidłową strukturę skóry i wzmacniać jej elastyczność. Ważnym elementem codziennej troski o skórę jest także systematyczne stosowanie filtrów przeciwsłonecznych, które pełnią ważną funkcję w prewencji przedwczesnego starzenia, chroniąc włókna podporowe i ograniczając aktywność enzymów MMP.

Efektywność substancji aktywnych można dodatkowo wzmocnić poprzez techniki manualne, takie jak szczotkowanie ciała na sucho, masaż bańką chińską czy różne formy masażu liftingującego. Zabiegi te usprawniają krążenie, aktywizują fibroblasty i przyspieszają metabolizm skóry, zwiększając skuteczność stosowanych kosmetyków.

Uwzględniając codzienne nawyki klienta, warto również zwrócić uwagę na odpowiednio dobraną aktywność fizyczną. Ćwiczenia wspomagają przepływ krwi i limfy, poprawiają natlenienie tkanek i stymulują fibroblasty do produkcji składników ECM. Trening siłowy i ćwiczenia wzmacniające mięśnie zapewniają naturalne wsparcie strukturalne dla skóry, zapobiegając jej wiotczeniu. Dobrym uzupełnieniem są również rozciąganie i pilates, które wspierają elastyczność układu powięziowego.

Na koniec, ważnym filarem kompleksowej troski o jędrność skóry jest zbilansowana dieta – bogata w przeciwutleniacze, krzem i siarkę – które wspierają procesy odnowy. Utrzymywanie odpowiedniego nawodnienia organizmu pomaga zachować optymalny poziom nawilżenia skóry.

Przyczyny utraty jędrności skóry - podsumowanie 

Zmniejszenie jędrności skóry ciała to rezultat działania wielu czynników – zarówno tych pochodzących z wnętrza organizmu, jak i wpływów środowiskowych. Współczesna kosmetologia podchodzi do tego problemu w sposób holistyczny, skupiając się na procesach komórkowych, które pomagają skórze zachować jędrność i lepiej radzić sobie z działaniem czynników zewnętrznych.

W utrzymaniu młodego wyglądu oraz wspieraniu regeneracji istotne znaczenie ma zachowanie odpowiedniego poziomu NAD+, oraz wdrażanie substancji aktywnych, które wspomagają jego biosyntezę i efektywność działania. W ten sposób możliwe jest spowolnienie zmian związanych ze starzeniem. Codzienna pielęgnacja domowa, oparta na nowoczesnych składach kosmetycznych oraz zdrowych nawykach życiowych, doskonale uzupełnia zabiegi profesjonalne, wspomagając długofalowe utrzymanie dobrej kondycji skóry.