Prebiotyki, synbiotyki, probiotyki – co, jak, kiedy i dla kogo?

Stwierdzenie mówiące, że zdrowa skóra potrzebuje przede wszystkim równowagi, znane jest nie od dziś. Jednak, aby można było to osiągnąć, konieczne jest zbalansowanie mikrobiomu – zarówno pod kątem gatunkowym, jak i ilościowym. Tym sposobem możliwe jest utrzymanie bariery ochronnej w optymalnym stanie, a także zachowanie właściwego pH skóry. Kolejną istotną kwestią jest również wzmocnienie odporności skóry. Obecnie w zapobieganiu nawrotów choroby coraz większą popularnością cieszą się probiotyki, synbiotyki i prebiotyki. 

Od czego zależy skład mikrobiomu?

Na początku warto byłoby nieco bliżej przyjrzeć się składowi mikrobiomu skóry, który zależny jest od wielu zróżnicowanych czynników w tym m.in. wieku, płci, genów, aktywności układu immunologicznego, ilości stresu, a także czynników środowiskowych w tym m.in. klimatu, niewłaściwej higieny, promieniowania UVR czy prowadzonego stylu życia. Istotną rolę odgrywają tu także wykonywane zabiegi i aplikowane produkty kosmetyczne.

Na szczególną uwagę zasługuje również fakt, że rodzaj drobnoustrojów zasiedlających skórę zależy przede wszystkim od jej typu. Jednak niektóre czynniki są w stanie sprawić, że ilość drobnoustrojów będzie dość stała. Mowa tu m.in. o:

• odczynie kwasowym,
• dużych stężeniach soli,
• obecności kwasów tłuszczowych, 
• małej wilgotności, 
• złuszczaniu warstwy rogowej naskórka.

Dominującymi bakteriami są Actinobacteria i Firmicutes, Bacteroidetes i Proteobacteria czy grzyby Malasezzia lub niektóre wirusy: Polyomaviridae i Papillomaviridae.

Zaburzenia mikrobiomu zaobserwować można również w przebiegu łuszczycy, atopowego zapalenia skóry (AZS), trądziku pospolitego, trądziku różowatego, a także łojotokowego zapalenia skóry. 

Skóra wyposażona jest w swój własny system obronny 

Warto wspomnieć również, że skóra produkuje własne cząsteczki przeciwdrobnoustrojowe, pomagające w regulowaniu mikrobiomu. Mowa tu nie tylko o peptydach przeciwdrobnoustrojowych, ale również lipidach przeciwdrobnoustrojowych. Za wydzielanie czynników przeciwdrobnoustrojowych odpowiedzialne są komórki gruczołów potowych, komórki tuczne, a także keratynocyty i sebocyty.

Zapobieganie i terapia zaburzonego mikrobiomu może odbywać się za pomocą stosowanych doustnie i zewnętrznie prebiotyków, probiotyków oraz synbiotyków. Najwyższa pora więc przyjrzeć się nieco bliżej każdemu z nich. 

Prebiotyki

Prebiotyki to nic innego jak substancje odżywcze będące jednocześnie pożywką dla bakterii probiotycznych. Te jednoznacznie przyczyniają się do zwiększenia ilości i różnorodności probiotyków, pomagając w utrzymaniu właściwego mikrobiomu i bariery lipidowej. Do najczęściej stosowanych prebiotyków w kosmetologii zalicza się: 

• inulinę,
• glicerol,
• ksylitol,
• galaktoarabinan,
• laktilol,
• diglukozyd kwasu galusowego.

Diglukozyd kwasu galusowego odpowiedzialny jest za produkcję AML pomagającego przywrócić równowagę mikrobiomu skóry.

Probiotyki 

Z kolei probiotykami nazywane są niepatogenne drobnoustroje naturalnego mikrobiomu, które zawierają nieożywione bakterie, pobudzające wzrost lub odpowiedzialne za aktywność jednego, lub kilku rodzajów bakterii. Cechą charakterystyczną probiotyków jest to, że posiadają w składzie pojedyncze szczepy bakterii lub drożdży. Te mogą występować pod następującymi nazwami: Bacillus Ferment, Lactobacillus Ferment, Saccharomyces Ferment Lysate Filtrate, Lactococcus Lactis, Leuconostoc/Radish Root Ferment Filtrate, Lactobacillus Lactis czy Bifida Ferment Lysate.

Probiotyki po zaaplikowaniu na skórę (znaleźć je można w preparatach kosmetycznych) stanowią obronę immunologiczną skóry. Nie tylko hamują rozwój drobnoustrojów, ale pomagają również w utrzymaniu kwasowego pH skóry czy pobudzają odnowę bariery ochronnej. 

Ponadto probiotyki stymulują transformujący czynnik wzrostu beta, wyróżniający się silną stymulacją ekspresji macierzy zewnątrzkomórkowej. Wyniki badań jednoznacznie pokazują, że bakterie kwasu mlekowego zawarte w kosmetykach mogą doprowadzić do zwiększenia ilości ceramidów, a także niektórych bakterii w tym m.in. Streptococcus salivarium spp. czy Thermophilus S244. Warto wspomnieć również, że probiotyki wykazują działanie fotoochronne i poprawiające wygląd skóry – zmniejszają suchość i grubość naskórka. 

Synbiotyki

Synbiotyki to swoista mieszanka pro- i prebiotyków. W tym przypadku możemy mówić o prebiotykach, będących podłożem dla wzrostu probiotyków. Te wpływają na poprawę odporności, a także zmniejszenie częstotliwości występowania stanów zapalnych. Wyniki przeprowadzonych badań klinicznych jednoznacznie wykazały, że produkty zawierające probiotyki i prebiotyki mogą okazać się zbawienne w leczeniu dermatologicznego trądziku, a także zminimalizowaniu skutków stresu oksydacyjnego, jak chociażby przyspieszonego starzenia się skóry. 

Suplementacja doustna prebiotyków, synbiotyków, probiotyków

Znaczna poprawa kondycji skóry może wynikać z regularnej suplementacji pre-, pro- oraz synbiotyków. Przewlekły stres czy spożywanie pokarmów ubogich w błonnik sprawia, że dysbioza jelitowa osłabia barierę jelitową, wywołując stan zapalny. U osób mających predyspozycje do pojawiania się stanów zapalnych skóry może doprowadzić do zaostrzenia zmian.

„Dobre” bakterie to te, które działają ochronnie na śluzówkę, dodatkowo niwelując ten proces i zmniejszając ryzyko wystąpienia zaostrzeń. 

Aplikowanie na skórę produktów zawierających pre-, pro- i synbiotyki w połączeniu z odpowiednią suplementacją doustną zupełnie nieprzypadkowo cieszą się coraz większą popularnością. Tym sposobem możliwe jest niwelowanie zmian wywołanych chorobami zapalnymi skóry, a także zapobieganie nawrotom.